Mae Cymru wedi lansio ei Chynllun Iechyd Menywod cyntaf, sy’n nodi gweledigaeth 10 mlynedd i wella gwasanaethau gofal iechyd i fenywod. Gellir gweld y Cynllun yma.
Dywedodd Claire O’Shea o Ymgyrch Claire: “Mae cyhoeddi’r Cynllun Iechyd Menywod yn gam sylweddol tuag at leihau anghydraddoldebau iechyd i fenywod ac rydyn ni’n croesawu’r ffocws ar sicrhau bod lleisiau menywod yn ganolog i ddyfodol eu gofal iechyd. Fodd bynnag, er ein bod yn edrych ymlaen at weithio gyda’r Rhwydwaith Iechyd Menywod i sicrhau newid yn y maes hwn, ni all menywod sydd â phrofiad o ganser gynaecolegol ddefnyddio’r cynllun i ddwyn Llywodraeth Cymru a’r GIG i gyfrif am roi’r rhan fwyaf o’r argymhellion yn y Senedd ar waith o fewn Adroddiad y Pwyllgor Iechyd heb lais, a gyhoeddwyd y llynedd.
Yn wreiddiol cawsom ein harwain i gredu mai’r Cynllun Iechyd Merched fyddai’r prif yrrwr ar gyfer gwelliannau mewn gofal canser gynaecolegol. Mae canserau gynaecolegol yn amlwg yn absennol o’r cynllun, gan greu perygl o golli cyfleoedd i fynd i’r afael â’r heriau a wynebir gan fenywod â’r diagnosisau dinistriol hyn. Er ein bod yn cydnabod yr ymrwymiadau a wnaed i wella canser gynaecolegol – y manylwyd arnynt yn natganiad ysgrifenedig yr wythnos diwethaf – drwy’r Rhaglen Adfer Canser, mae gennym bryderon na fydd maint y newid sydd ei angen yn cael ei gyflawni yn ystod ei hoes o ddwy flynedd.
“Mae menywod â chanser gynaecolegol yn gorfod rhoi pwysau’n barhaus ar Lywodraeth Cymru a GIG Cymru i sicrhau bod y gwelliannau y mae mawr eu hangen yn digwydd. Ofnwn fod gweithredu ac atebolrwydd yn mynd ar goll yn y bylchau rhwng cynlluniau a’r cyrff sy’n gyfrifol am gyflawni.
Rydym yn annog sefydlu grwpiau gorchwyl a gorffen, gyda chynrychiolaeth amrywiol o fenywod â phrofiadau o fyw, i gael eu ffurfio’n gyflym fel y gall menywod gymryd rhan yn y gwaith o gynllunio a darparu eu gofal iechyd. Er mwyn cau’r bylchau iechyd yn effeithiol, rhaid i gyflyrau fel canserau gynaecolegol gael yr un sylw â blaenoriaethau eraill yn y Cynllun Iechyd Menywod.
“Fel dogfen fyw, mae’n rhaid i’r Cynllun Iechyd Menywod esblygu i gynnwys canserau gynaecolegol a gwarantu bod menywod yn wybodus ac yn cael cefnogaeth trwy gydol eu taith canser. Y GIG ddylai fod yn atebol – nid y cleifion eu hunain. Mae menywod yn haeddu gweithredu, nid addewidion yn unig, ac mae’n rhaid i’r system sicrhau bod eu hanghenion yn cael eu diwallu ar fyrder gyda gofal.”
